DERSİM – Anagold’un taşeronu olarak Erzincan İliç’teki altın madeninde faaliyet gösteren Çiftay A.Ş’de iş güvenliği uzmanı olarak çalışan Muhammed Budak, maden faciasına ihmalin neden olduğunu söylediği için 27 Şubat’ta işten çıkarıldı. Facianın ardından yaşanan olayda ihmallerin bulunduğunu ifade eden Muhammed Budak’la olay günü ve öncesini konuştuk.
‘TUTUKLANAN DEMİR AMA HABER VEREN DE O’
13 Şubat’ta yaşanan felaketin ardından tutuklanan isimlerden biri de Şenol Demir. Muhammed Budak’ın aktarımına göre İliç Sabırlı köyünden olan maden mühendisi Şenol Demir çatlaklar için tüm yetkililere mail gönderdi. “Demir’in sorumluluğu sayesinde yüzlerce insan kurtulmuştur” diyen Budak, şunları anlattı:
“Alandaki çatlakları şu an hala göçüğün altında olan Kenan Öz, tutuklu maden mühendisi Şenol Demir’e gösteriyor. Demir de tüm birimlere -taşeron firma hariç iş güvenliği departmanına, proses, oksit, sülfit, heapleach (liç) madenin içindeki departmanlar- bölümlerin yetkili amirlerine, müdürlere, sinyör mühendise ve baş mühendise kadar kıdemli herkese mail atıyor. Herkesin bilgisi var bu olaydan. Şenol Demir yetkililere “Çatlaklar var alanı boşaltın” diyor.
‘UYARIYA RAĞMEN ALANDA PATLATMA YAPILIYOR’
Maden sahasında cevher çıkarmak için günlük olarak patlatma yaptıklarını belirten Budak, 13 Şubat sabahı Demir’in uyarısına rağmen alanda patlatma yapıldığını aktararak sözlerini söyle sürdürdü:
“Çatlak olan yerin fotoğrafları 08.15’te geliyor, 09.00’da konuya dair mailleşiyorlar. Buna rağmen alana bir ekip gönderiyorlar ve saat 12.00’de bir patlatma yapıyorlar. Onun ardından 14.28’de yıkım meydana geliyor. Tam da burada iş güvenliği gözüyle bakmak zorundayım. Bu açık bir iş güvenliği ihmali.”
Muhammed Budak
‘3 AY ÖNCE ÇATLAKLARI DOLGU İLE KAPATTILAR’
Aynı alanda üç ay önce de benzer çatlakların oluştuğu bilgisini veren Budak, “Üç ay önce de sahada bir çatlak oluşumu var. Taşeron firma ana firmanın talebi üzerine gelip çatlak olan bölgeyi dolguyla kapatıyor. Yıkım bir anlık olan bir olay değil yani. Kimse suçumuz yok diyemez. Olayın en başında şu var: Liç yığının standardı 150 metre olması gerekirken Çalışma Bakanlığı 250 metreye kadar çıkılmasına nasıl izin veriyor? Faciada olaylar silsilesi çok. Titreşimi ölçen aletler ne zamandan beridir yok?”
‘FACİA SABAHI TOPLANTI YAPILMASINA RAĞMEN SADECE DUBA ÇEKİLDİ’
13 Şubat sabahı çatlaklara dair toplantı yapıldığı bilgisini veren Budak, toplantıda heapleach (liç) bölgesindeki mühendislerle iş güvenliği toplantısı yapıldığını, görüşmede çatlaklar sebebiyle alanın boşaltılması gerektiğinin konuşulduğunu belirtiyor. Toplantıya rağmen işin durmadığını ve sahanın boşaltılmadığını belirten Budak, faciaya giden süreci şöyle anlattı:
“Ama olay uyarılara rağmen faciaya doğru gelişiyor. Aslında alanı kısmen boşaltın diyorlar ve ilgili yere Soysal Doğan duba çekiyor. Bu polis gelmiş de kavga eden gençleri ayırın der gibi arkanızı dönüp geçemezsiniz böyle bir yerden. Alanın boşaltıldığından emin olunması lazım. Dubayla yol kesilmez. Bunu bir insanın inisiyatifine bırakamazsın.”
‘ÖLEN İŞÇİLER Mİ KUSURLU ÇIKACAK?’
İşçilerin alanda bulunuş nedenlerine dair şirket beyanının aksine 9 kişi değil 3 kişinin denetime gittiğini belirten Budak sözlerini şöyle sürdürdü:
“Dokuz insan öldü. Diyorlar ki ‘9 kişi denetimi yapmaya gittiği zaman öldü, biz alanı boşaltmıştık.’ Hayır, 3 kişi tekrar denetim yapmaya gidiyor. Bunlardan biri Kenan Öz, biri Adnan Keklik, bir tanesi de Ramazan Çimen. Hadi diyelim ki bu arkadaşlar denetim yaptılar, amirlerinin sözünü dinlemediler. Peki konteynerdeki 5 kişi nasıl öldü? Bir de Soysal Doğan ifadesinde diyor ki ‘Benim konteynerin olduğu yer, iş güvenliği tarafından güvenli alan ilan edildi. Halbuki tam yığın liç alanının altında kalıyor. Yani orada barınmanın, konteynerin, ofisin olması normalde çok tehlikeli ve yasak olmalı. Hepsi dedikleri gibi olsun diyelim peki ÇİFTAY kamyon şoförü nasıl öldü? Bulunduğu yerin olayla alakası yok, olay yerine çok uzakta. Çünkü patlama iki yerden meydana geliyor. 3-4 kamyon kendini zor kurtarıyor zaten. İnsanların dediğine göre olay yarım saat sonra paydos zamanı meydana gelseydi 50 kamyon daha yuvarlanabilirdi. Çok büyük bir ihmal var burada.”
‘ASIL SORUMLU SELÇUK ÇİFTLİK’TİR’
Faciada asıl sorumlular olarak maden müdürleri Cengiz Demirci, Kenan Özdemir ve Selçuk Çiftlik’i işaret eden Budak, “Burada düz işçi bile işi durdurabiliyorken baş kurumun iş güvenliği müdürü Selçuk Çiftlik esas sorumludur” dedi.
Budak son olarak şunları söyledi:
“Selçuk Çiftlik sorumluluklarını yapsaydı, işverenden yana değil de işçiden yana olsaydı, ‘Burada bir sıkıntı var. Ben de gücümü kullanıyorum. Bu yetki bende. Herkes sahayı boşaltacak. Bir kişi kalmayacak. Diyecek ki Muhammed oraya git, yola duba çektir’ deseydi sadece maddi kayıp olurdu. Parayı bulursunuz ama bir insan hayatını bulmak kolay değil.”
