Halil İnalcık Kimdir?

Kırım göçmenlerinden Seyit Osman Nuri Bey ve Ayşe Bahriye Hanım’ın oğlu olarak İstanbul’da 7 Eylül 1916’da doğan Halil İnalcık, ilk ve ortaokulu Ankara ve Sivas’ta tamamladı. Lise eğitimini Balıkesir Necati Bey Muallim Mektebi’nde alan İnalcık, lisans eğitimini ise Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nde gerçekleştirdi.

Üniversitede Yeniçağ Tarihi Bölümü’nde çalışmaları Prof. Dr. Fuat Köprülü’nün dikkatini çekti ve ilmi yardımcı olarak görevlendirildi. “Tanzimat ve Bulgar Meselesi” adlı doktora tezini 1942’de sunan İnalcık, 1943’te “Viyana’dan Büyük Ricat’e Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı” teziyle doçent unvanını aldı.

1945 yılında Arap Dili ve Edebiyatı Bölümünden Şevkiye Işıl ile evlenen İnalcık’ın bu evliliğinden kızı Günhan dünyaya geldi. Halil İnalcık, Türk Tarih Kurumu üyeliğine 1947’de seçildi ve 1949’da İngiltere’ye gönderilerek Osmanlı tarihine ait kaynakları araştırdı ve önemli tarihçilerle tanıştı.

İnalcık, 1952’de “Viyana Bozgun Yıllarında Osmanlı-Kırım Hanlığı İşbirliği” teziyle profesörlük unvanını aldı. Daha sonra Columbia, Princeton, Pennsylvania ve Harvard üniversitelerinde dersler veren İnalcık, ABD’de Osmanlı-Türk tarihi araştırmalarının gelişimine önemli katkılarda bulundu.

Chicago Üniversitesi’nde Osmanlı Tarihi Kürsüsü

Ankara Üniversitesi’nden emekli olduktan sonra 1972’de Chicago Üniversitesi’nde Osmanlı Tarihi Kürsüsünü kuran İnalcık, 1986’da emekliye ayrıldı ve 1993’te Bilkent Üniversitesi’nde Tarih Bölümünü kurdu. Burada 23 yıl boyunca yüksek lisans ve doktora öğrencilerine seminer dersleri verdi.

2003 yılında Bilkent Üniversitesi’nde “Halil İnalcık Center for Ottoman Studies (HICOS)” adlı merkezi kuran İnalcık, yıllar boyunca topladığı belgeleri ve materyalleri buraya bağışladı. İnalcık, İngilizce, Fransızca ve Almanca dillerinde iyi düzeyde olmasının yanı sıra orta düzeyde de Arapça, Farsça ve İtalyanca biliyordu.

Sayılı Bilim İnsanları Arasında

Uluslararası alanda tanınan İnalcık, Cambridge Uluslararası Biyografi Merkezi tarafından dünyada sosyal bilimler alanında sayılı 2 bin bilim insanı arasında gösterildi. Ayrıca Türk, Amerikan, İngiliz, Sırp ve Arnavutluk akademilerine üye seçildi.

Çalışmalarıyla birçok ödüle layık görülen İnalcık, birçok üniversiteden fahri doktora ünvanı aldı. Ayrıca Prof. Suraiya Faroqhi ile birlikte “The Ottoman Empire and Its Heritage (Osmanlı İmparatorluğu ve Mirası)” serisinin editörlüğünü üstlendi.

Vefatı ve Mirası

2002’de İslam Konferansı Teşkilatı tarafından “Teşekkür Plaketi”, Kültür Bakanlığı tarafından “2002 Kültür ve Sanat Büyük Ödülü” ile ödüllendirilen İnalcık, 25 Temmuz 2016 tarihinde Ankara’da vefat etti. Vasiyeti üzerine cenazesi, Fatih Camisi Haziresi’ne defnedildi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla mezarı geleneksel Osmanlı ulema kabri şeklinde yapıldı.

Eserleri

Halil İnalcık’ın çalışmaları genellikle Osmanlı sosyal ve ekonomik tarihi üzerinedir. Yayımlanmış yüzlerce makalesi olan İnalcık’ın eserlerinden bazıları şunlardır:

• Osmanlı Tarihinde İslamiyet ve Devlet
• Devlet-i Aliyye
• Tarihe Düşülen Notlar
• Osmanlı İmparatorluğunun Ekonomik ve Sosyal Tarihi
• 1445 Tarihli Paşa Livası İcmal Defteri

Ve daha birçok değerli eseri bulunmaktadır.